DüetMatematik

Kurulun başkanı adalet bakanıdır. Adalet Bakanlığı müsteşarı Kurul’un tabii üyesidir. Kurulun 3 asıl ve 3 yedek üyesi Yargıtay Genel Kurulu’nun, 2 asıl ve 2 yedek üyesi Danıştay Genel Kurulu’nun kendi üyeleri arasından, her üyelik için gösterecekleri 3’er aday içinden cumhurbaşkanınca 4 yıl için seçilir.

4. Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu kararlarına karşı nereye itiraz edilir?

Kurul kararlarına karşı yargı yolu kapalıdır. Başka hiçbir yere başvurulamaz.

5. Sayıştay kararlarına karşı idari yargı yoluna başvurulabilir mi?

Hayır, başvurulamaz.

6. Vergi, benzeri mali yükümlülükler ve ödevler hakkında Danıştay ile Sayıştay kararları arasındaki uyuşmazlıklarda hangisinin kararı esas alınır?

Danıştay’ın kararı esas alınır.

7. Sayıştay’ın görevleri nelerdir?

Merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını TBMM adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak

Kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmak

Mahalli idarelerin hesap ve işlemlerinin denetimi ve kesin hükme bağlanması.

8. 10 yıl yasağı nedir?

Anayasa Mahkemesi’nin işin esasına girerek verdiği ret kararının Resmi Gazete’de yayımlanmasından sonra 10 yıl geçmedikçe aynı kanun hükmünün Anayasa’ya aykırılığı iddiasıyla tekrar başvuruda bulunulamaz.

Anayasa Mahkemesi’nin kararları kesindir. İptal kararları, gerekçesi yazılmadan açıklanamaz.

Anayasa Mahkemesi bir kanun veya KHK’nin tamamını veya bir hükmünü iptal ederken kanun koyucu gibi hareketle yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemez.

İptal kararları geriye yürümez.

Gereken hallerde Anayasa Mahkemesi iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi 1 yıla kadar erteleyebilir.

9. Somut norm denetimi nedir?

Bir davaya bakmakta olan mahkeme, uygulanacak bir kanun veya KHK’nin hükümlerini Anayasa’ya aykırı görürse veya taraflardan birinin ileri sürdüğü aykırılık iddiasının ciddi olduğu kanısına varırsa, Anayasa Mahkemesi’nin bu konuda vereceği karara kadar davayı geri bırakır.

Mahkeme, Anayasa’ya aykırılık iddiasını ciddi görmezse bu iddia, temyiz merciince esas hükümle birlikte karara bağlanır.

Anayasa Mahkemesi, işin kendisine gelişinden başlamak üzere 5 ay içinde kararını verir ve açıklar. Bu süre içinde karar verilmezse mahkeme davayı yürürlükteki kanun hükümlerine göre sonuçlandırır. Ancak Anayasa Mahkemesi’nin kararı, esas hakkındaki karar kesinleşinceye kadar gelirse mahkeme buna uymak zorundadır.

10. Hangi yargı organları yüksek mahkeme niteliğindedir?

Anayasa Mahkemesi

Yargıtay

Danıştay

Askeri Yargıtay

Askeri Yüksek İdare Mahkemesi

Uyuşmazlık Mahkemesi

Sayıştay

11. Hangi yargı organı yüksek mahkeme niteliğinde değildir?

Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu

12. Hangi düzenleyici işlemlere karşı Anayasa Mahkemesi’nde iptal davası açılabilir?

Kanun, KHK ve TBMM içtüzüğü

13. Hangi işlemler yargı denetimi dışında tutulmuştur?

Yüksek Askeri Şura kararları

Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler

Sıkıyönetim komutanının kararları

Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu kararları

Memura verilen uyarma ve kınama cezaları

14. Anayasaya aykırılığın diğer mahkemelerde ileri sürülüp Anayasa Mahkemesine gelebilmesi için hangi şartlar öngörülmüştür?

Aykırılık iddiasının bir mahkemede ileri sürülmesi

Aykırılık iddiasının görülmekte olan bir davada ileri sürülmesi

Aykırılık iddiasının davada uygulanacak düzenleme hakkında olması

Aykırılık iddiasının mahkemece ciddi görülmesi veya doğrudan doğruya mahkemenin aykırılık kanısına varması

15. Anayasa Mahkemesi, anayasaya aykırılık iddiasının diğer mahkemelerde ileri sürülmesi ile önüne gelen işi beş ay içinde çözmezse davaya bakan mahkeme kararını neye göre verir?

1982 Anayasasının 152/3. maddesine göre davaya bakan mahkeme düzenlemenin anayasaya aykırılığı kanısında olsa da mevcut düzenlemeyi uygular.

Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemeler ve hakimlere emir ve talimat veremez, genelge gönderemez, tavsiye ve telkinde bulunamaz.

Görülmekte olan bir dava hakkında Yasama Meclisi’nde yargı yetkisinin kullanılması ile ilgili soru sorulamaz, görüşme yapılamaz veya herhangi bir beyanda bulunulamaz.

Hakimler ve savcılar kanunda belirtilenlerden başka resmi ve özel hiçbir görev alamazlar.

YARGI ORGANLARI

ANAYASA MAHKEMESİ:

 Yargıtay’dan 2 asıl, 2 yedek

 Danıştay’dan 2 asıl, 1 yedek

 Askeri Yargıtay’dan 1 asıl

 Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nden 1 asıl

 Sayıştay’dan 1 asıl

 YÖK üyesi olmamak şartıyla yükseköğretim kurumları üyesi 1 asıl

 Üst kademe yöneticileri, avukatlardan 3 asıl, 1 yedek olmak üzere 11 asıl, 4 yedek üyeden oluşur.

Anayasa Mahkemesi, Anayasa değişikliklerini;

 Esas bakımından denetleyemez.

 Şekil bakımından denetleyebilir.

 Cumhurbaşkanı ve TBMM üye tam sayısının 1/5’i kanunun Resmi Gazete’de yayımlanmasından itibaren 10 gün içinde iptal davası açabilir.

Not: Anayasa değişikliklerinin şekil bakımından denetlenmesi, teklif ve oylama çoğunluğuna ve ivedilikle görüşülemeyeceği şartına uyulup uyulmadığı hususları ile sınırlıdır.

Anayasa Mahkemesi, kanunları;

 Esas ve şekil bakımından denetleyebilir.

 Cumhurbaşkanı, iktidar ve ana muhalefet partisi grupları, TBMM üye tam sayısının 1/5’i kanunun Resmi Gazete’de yayımı tarihinden itibaren 60 gün içinde iptal davası açabilir.

Not: Kanunların şekil bakımından denetlenmesi, son oylamanın öngörülen çoğunlukla yapılıp yapılmadığı hususu ile sınırlıdır.

Anayasa Mahkemesi, KHK’leri;

 Esas ve şekil bakımından denetleyebilir.

 Cumhurbaşkanı, iktidar ve ana muhalefet partisi grupları, TBMM üye tam sayısının 1/5’i kanunun Resmi Gazete’de yayımı tarihinden itibaren 60 gün içinde iptal davası açabilir.

Anayasa Mahkemesi, TBMM iç tüzüğünü;

 Esas ve şekil bakımından denetleyebilir.

 Cumhurbaşkanı, iktidar ve ana muhalefet partisi grupları, TBMM üye tam sayısının 1/5’i kanunun Resmi Gazete’de yayımı tarihinden itibaren 60 gün içinde iptal davası açabilir.

ÖNEMLİ NOT: Olağanüstü hallerde, sıkıyönetim ve savaş hallerinde çıkarılan KHK’lerin şekil ve esas bakımından Anayasa’ya aykırılığı iddiasıyla Anayasa Mahkemesi’ne iptal davası açılamaz.

YARGITAY:

 Birinci sınıfa ayrılmış adli yargı hakim ve savcıları ile bu meslekten sayılanlar arasından, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nca üye tam sayısının salt çoğunluğu ile ve gizli oyla seçilir.

 Yargıtay birinci başkanı, birinci başkan vekilleri ve daire başkanları kendi üyeleri arasından Yargıtay Genel Kurulu’nca üye tam sayısının salt çoğunluğu ve gizli oyla 4 yıl için seçilir. Süresi bitenler yeniden seçilebilir.

 Yargıtay cumhuriyet başsavcısı ve cumhuriyet başsavcı vekili, Yargıtay Genel Kurulu’nun kendi üyeleri arasından gizli oyla belirleyeceği 5’er aday arasından cumhurbaşkanı tarafından 4 yıl için seçilirler.

DANIŞTAY:

 Danıştay üyelerinin ¾’ü birinci sınıf idari yargı hakim ve savcıları ile bu meslekten sayılanlar arasından Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tarafından, ¼’ü ise nitelikleri kanunda belirtilen görevliler arasından cumhurbaşkanı tarafından seçilir.

 Danıştay başkanı, başsavcı, başkan vekilleri ve daire başkanları, kendi üyeleri arasından Danıştay Genel Kurulu’nca üye tam sayısının salt çoğunluğu ve gizli oyla 4 yıl için seçilirler. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler.

ASKERİ YARGITAY:

 Askeri Yargıtay üyeleri birinci sınıf askeri hakimler arasından Askeri Yargıtay Genel Kurulu’nun üye tam sayısının salt çoğunluğu ve gizli oyla her boş yer için göstereceği 3’er aday içinden cumhurbaşkanınca seçilir.

 Askeri Yargıtay başkanı, başsavcısı, ikinci başkanı ve daire başkanları, Askeri Yargıtay üyeleri arasından rütbe ve kıdem sırasına göre atanırlar.

ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ:

 Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nin askeri hakim sınıfından olan üyeleri, mahkemenin bu sınıftan olan başkan ve üyeleri tam sayısının salt çoğunluğu ve gizli oy ile birinci sınıf askeri hakimler arasından her boş yer için gösterilecek 3 aday içinden; hakim sınıfından olmayan üyeleri, rütbe ve nitelikleri kanunda gösterilen subaylar arasından, Genelkurmay Başkanlığı’nca her boş yer için gösterilecek 3 aday içinden cumhurbaşkanınca seçilir.

 Askeri hakim sınıfından olmayan üyelerin görev süresi en fazla 4 yıldır.

 Mahkemenin başkanı, başsavcı ve daire başkanları, hakim sınıfından olanlar arasından rütbe ve kıdem sırasına göre atanırlar.

UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ:

 Uyuşmazlık Mahkemesi, Uyuşmazlık Mahkemesi Kanunu ile düzenlenmiştir. Başkanlığını Anayasa Mahkemesi tarafından görevlendirilen bir üye yapar.

HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU:

 Kurulun başkanı adalet bakanıdır.

 3 asıl, 3 yedek üye Yargıtay Genel Kurulu’nun kendi üyeleri arasından, her üyelik için gösterecekleri 3’er aday içinden,

 2 asıl, 2 yedek üye Danıştay Genel Kurulu’nun kendi üyeleri arasından, her üyelik için gösterecekleri 3’er aday içinden 4 yıl için cumhurbaşkanınca seçilir.

 Adalet Bakanlığı müsteşarı kurulun tabii üyesidir.

 Kurul kararlarına karşı yargı mercilerine başvurulamaz.

 Hakim ve savcı adaylarını mesleğe kabul etme görev ve yetkisi Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nundur.

SAYIŞTAY:

 Kuruluş kanunu ile seçimi yapılır.

 Sayıştay bir hesap mahkemesidir.

 2005 Anayasa değişikliğine göre; merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını TBMM adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve kesin hükme bağlama işlerini yapmakla görevlendirilmiştir.

 2005 Anayasa değişikliğine göre; mahalli idarelerin de hesap ve işlemlerinin denetimi ve kesin hükme bağlanması Sayıştay tarafından yapılacaktır.

 Sayıştay’ın kesin hükümleri hakkında ilgililer yazılı bildirim tarihinden itibaren 15 gün içinde bir kereye mahsus olmak üzere karar düzeltilmesi isteminde bulunabilirler.