İSLAM ÖNCESİ TÜRK TARİHİ
İSLAM ÖNCESİ TÜRK TARİHİ
GİRİŞ
Türklerin
Anayurdu
Batıda Hazar Denizi. Doğuda Kingan, Kuzeyde Altay ve Sibirya. Güneyde Hindikuş
ve Karanlık dağlarla çevrilidir.
Göçler
(Kavimler
Göçü-375)
Hunlar’ın batıya doğru göç etmeleri sonucu Avrupa’daki milletlerin yer değiştirme
olayına kavimler göçü denir. Hunlar’ın önünden kaçan kavimlere barbar kavimler
denir.
Göç Nedenleri • Orta Asya’daki kuraklık
• Çin baskısı ve kardeş boyların birbirleriyle mücadeleleri
• Toprakların ve otlakların yetersizliği
• Nüfus artışı ve Hayvan hastalıkları
Göç Yolları Batıya yapılan göçlerde hazar denizinin kuzeyinden ve güneyinden gidilmiştir. Hazar
denizinin kuzeyinden gidenler Avrupa ve Karadeniz’in kuzeyine gitmiş, hristiyan
olmuş milli benliklerini yitirmişlerdir. Hazar denizinin güneyinden gidenler ortadoğu,
İran ve Mezopotamya’ya gelmiş Müslüman olmuş milli benliklerini korumuşlardır.
Göçlerin
Sonuçları
• Günümüz Avrupa toplumu oluştu
• Roma önceleri ikiye (395) ayrıldı. Sonra da B. Roma İmparatorluğu yıkıldı.
(476)
• Avrupa’da feodalite, kilise ve skolastik düşünce güçlendi.
• Avrupa’nın etnik yapısı değişti. Siyasi birliği parçalandı
• Türkler, Avrupa’da devlet kurdular.
İLK TÜRK DEVLETLERİ
Büyük Hun
(Asya Hun)
Devleti
MÖ: 220-
MS:220
• Teoman tarafından kurulmuştu. Başkentleri Ötükendir.
• Teoman’ın akınlarını durdurmak için Çinliler Çin seddini yaptılar
• İlk defa bütün Türkleri tek bir bayrak altında topladılar
• Teomandan sonra başa geçen Mete Han; Çini vergiye bağladı.
• Mete Han’ın Çin’i işgal etmemesinin temel nedeni kalabalık Çinliler arasında
Türklerin asimile olabileceği endişesiydi. İlk defa orduyu onlu sisteme göre
düzenledi.
• Hun devlet adamlarının Çinli Prenseslerle evlenme, ipek yolunun elden çıkması,
taht kavgaları ve lüks merakı nedeniyle devlet zayıflayıp yıkıldı.
Avrupa Hun
Devleti
• Balamir tarafından kuruldu.
• Merkezi Budapeşte’dir. En güçlü hükümdarları Atilladır.
• Romayı ilk defa kuşatan Türk devletidir. Bizans’ı vergiye bağladı.
• Anadolu’ya ilk defa ayak basan Uldız Han’dır
• Avrupa’da kalan Hunlar, milli benliklerini yitirdiler.
Göktürkler
(552-659)
• Hun devletinden sonra Asya’da kurulan ikinci Türk devletidir.
• Türk adını ilk defa bir devlet adı olarak almışlardır.
• Kurucusu Bumin Kağan’dır. İkili yönetim sistemini uyguladılar.
• İpek yoluna egemen olmak için Sasanilerle birleşerek, Akhunları yıktılar.
• Çin saldırısı sonucu önce ikiye ayrıldı. Sonra yıkıldı.
ll. Göktürk
(Kutluk)
Devleti (680-
745)
• Kutluk ilteriş Kağan tarafından kuruldu
• Başkenti Karakum’dur. Bilge Kağan döneminde Orhun anıtlarını yaptılar
• Orhun anıtları, tarihte Türk adının geçtiği ilk belgedir.
• Karluk, Basmil ve Uygur saldırısı sonucu yıkıldı.
Uygurlar (745-
840)
• Kutluk Bilge Kül Kağan tarafından kuruldu
• Başkentleri önceleri Ordu Balık ve sonra da Karabalgasun’dur.
• Talas savaşından sonra Orta Asya egemenliği Uygurlara geçti.
• Mani ve Budizm dinini ilk defa benimseyen Türk toplumudur
• Yerleşik hayata geçen ilk Türk devletidir
• Saray ve Tapınak mimarisinde ileri gittiler
• Uygur alfabesini yaptılar. Türeyiş ve göç destanları vardır.
• En çok yazılı belge bırakan Türk devletidir. Moğolların Türleşmesini sağladırlar.
