Tanzimat dönemi değerlendirilmesi
Tanzimat dönemi değerlendirilmesi
Devletin tüm kurumlarının yozlaştığını ve hepsinin birden düzeltilmesi gereğini ilk kez bilinçli olarak anlayan 2.mahmuttur.
Olumlu sonuçları:
- Hukuk devleti anlayışına girilmişti.
- Kamu hizmeti düşüncesi belirmiştir.
- Pozitif hukuk düzenlenmiş.
- Devlet görevleri ayrımına tutulmuş
- Taşra organlarına yetkilerin genişlemesi tevsi-i mezuniyet tanınmış.
- İslam hukukunun bir bölümü dağınıklıktan kurtarılmış
- Batı kanunları kabul edilmiş.
- Yargılama yöntemleri geliştirilmiştir.
- Yeni mahkemeler oluşturulmuştur.
- Kanunlaştırma hareketi tanınmış ve yerleşmiştir.
Resepsiyon hareketleri bekleneni veremedi, hukuk dünyasında birlik sağlanamadı ve ikilik hep sürdü.
Batıdan alınan kanunlar hukuksal, toplumsal ve düşünsel bir taban yaratarak halkı cumhuriyet devrimine hazırladı. Lozan görüşmeleri yeni devletin ancak bir hukuk reformu ile tam bağımsızlığını koruyabileceğini gösterdi. Adliye vekili Mahmut Esat bey hukukta reform değil devrim yapılması gerektiğini bildirdi. Eski hukuk ile çağdaş hukuk arasındaki çelişkilere radikal bir hukuk devrimi ile son verilebilirdi. Tanzimat sonrası genel ve devre uygun nitelikte bir hukuk sistemi yaratma çabalarının uğradığı başarısızlığın bu kadro için deney ve örnek oluşturduğu kuşkusuzdur.
Cumhuriyet dönemi resepsiyonunun Tanzimat döneminden farkı toptan resepsiyon yoluyla ve siyasal devrimlerle hukuk çokluğuna düşülmeyişidir. Resepsiyonla amaçlanan da sadece pozitif hukukta değil, bütün toplumda ileriye dönük ve gelişmeye açık bir değişiklik yaratmaktır.
